تب دِنگی یك عفونت ویروسی منتقل شونده بیشتر درمناطق گرمسیری توسط نوع خاصی از پشه ها (آئدس Aedes) می باشد که ویروس آن، عضوی از خانواده فلاوی ویروس ها (Flaviviridae) است. چهار نوع متفاوت از ویروس وجود دارد. اگر فردی به یك نوع ویروس مبتلا شود فقط به آن مصونیت دارد.
علاوه بر نیش پشه آلوده، این بیماری از طریق دریافت خون یا عضو از فرد آلوده به این ویروس نیز قابل انتقال است.

علایم و یافته های بالینی تب دنگی و تب خونریزی دهنده دنگی:
بسیاری از افراد ممكن است علامتی نداشته باشند( حدود 80% ) و یا علامتی شبیه یك آنفولانزای خفیف نشان دهند. علائم بالینی حدود 4 تا 7 روز پس از گزش پشه ظاهر می‌شود كه این علائم شامل : سردرد، خستگی وضعف، درد پشت چشم، میالژی (درد عضلانی)، درد استخوانی، راش پوستی ( لكه های سرخ همراه با خارش )، تب بالا( كه 2 تا 7 روز طول می‌كشد)، پتشی ( خونریزی و لكه های قرمز زیر پوست كه ممكن است ابتدا روی صورت و سپس در قسمت‌های دیگر مثل تنه و اندام گسترش یابد، ممكن است تاول‌های كوچك هم دیده شود)، خونریزی خود به خودی (مانند خونریزی از لثه و بینی و مخاط گوارشی)، درد شكم، استفراغ مداوم، بی حالی، بی قراری، تحریك پذیری، افت فشار نبض و شوک عمیق.
همچنین علائم آزمایشگاهی شامل : نشت پلاسما ( خروج مایعات از جریان خون به نسج نرم)، ترومبوسیتوپنی (كاهش پلاكت خون)، لكوپنی ( كاهش گلبول های سفید)، افزایش هماتوکریت بیش از 20 درصد پایه و اسیدوز متابولیك.
گروه های پر خطر: نوزادان و سالمندان، افراد چاق، بارداری، زخم معده، بیماری‌های مادرزادی قلب، بیماران تحت درمان با استروئیدها، بیماری مزمن نظیر: دیابت، ملیتوس، فشارخون بالا، آسم، نارسایی‌های مزمن كلیه و سیروز، بیماری‌های ایسكمیك قلب، بیماری G6PD، تالاسمی، دوران قاعدگی و زمینه خونریزی غیر طبیعی واژینال

مروری بر مدیریت درمان تب دنگی:
– گروه الف: مدیریت درمان بیمار در منزل قابل انجام است.
– گروه ب: نیازمند بستری در بیمارستان است.
– گروه ج: نیازمند مدیریت درمان اورژانسی می باشد.

1- مدیریت مراقبتی و درمانی گروه الف:
– داشتن دفع ادراری حداقل هر 6 ساعت در بیماران با تغذیه از راه دهان و نوشیدن مایعات کافی نه فقط آب بلکه شیر، آبمیوه، لعاب برنج
– استراحت به حد کافی
– پاشویه با آب ولرم کمک کننده است.
– استفاده از اسفنج آغشته به آب ولرم روی پیشانی، زیر بغل و اندامها.
– دوش با آب ولرم
– به عنوان مسكن فقط از استامینوفن استفاده كند.
– خودداری از مصرف آسپیرین، بروفن، یا دیگر تركیبات NSAIDSخوراكی یا تزریقی به دلیل احتمال افزایش خونریزی یا تشدید گاستریت

2-مدیریت مراقبتی و درمانی گروه ب:
– بیمارانی كه دارای بیماری‌ها و یا شرایط همزمان دیگری هستند (مانند بارداری، شیرخوارگی، سالمندی، چاقی، دیابت، فشار خون، نارسایی قلبی، نارسایی كلیوی، بیماریهای همولیتیك مزمن مانند سیكل سل، بیماری‌های خودایمنی)
– پایش بیماران با علائم هشداردهنده باید توسط مراقبین تا زمان برطرف شدن عوامل تهدید كننده
– برقراری توازن مناسب مایعات
– پایش پارامترهایی شامل علائم حیاتی، و پرفیوژن محیطی ( 1 الی 4 ساعت یكبار روزانه تا برطرف شدن شرایط بحرانی)، چک خروجی ادراری ( 4 الی 6 ساعت )، چک هماتوكریت (قبل و بعد از جایگزینی مایع سپس هر 6 الی 12 ساعت یكبار)، و عملكرد دیگر ارگانها (مانند عملكرد كلیه و كبد، وضعیت انعقادی ).
– اگرمایعات از راه دهان غیر قابل تحمل است، درمان سرم تراپی با سرم 9/0 % سالین یا رینگر لاكتات و با سرعت انفوزیون مناسب انجام پذیرد.

3- مدیریت مراقبتی و درمانی گروه ج :
– بیمارانی هستندكه دارای مشخصات زیر می‌باشند :
1- همراه شدن بیماری با نشت شدید پلاسما / یا تجمع مایع به همراه دیسترس تنفسی
2- خونریزی شدید
3- اختلال شدید ارگانها ( آسیب كبدی، اختلال كلیوی، كاردیومیوپاتی، آنسفالوپاتی یا آنسفالیت)

كه نیاز به اقداماتی ازجمله:
– بستری شدن و درمان اورژانسی در نوع شدید بیماری و رزرو همزمان خون
– درمان سرم تراپی مهمترین و اصلی ترین اقدام
– سرم‌تراپی تا برقراری همودینامیك پایدار تا حداقل 24 الی 48 ساعت
– نرمال سالین ( 0.9 %) و رینگر لاکتات کریستالوئیدهای انتخابی در مایع درمانی دنگی می باشند
– مصرف آسپیرین و NSAIDs توصیه نمی شود.
– دمای بدن را زیر 39 درجه نگهدارید.
– بیمار باید به حد کافی استراحت کند. استراحت به معنای ماندن در بستر است.
– مایعات کافی نه فقط آب باید بنوشد شامل شیر، آبمیوه، محلولهای الکترولیتی ایزوتون ، ORS ، لعاب برنج
– پاشویه با آب ولرم کمک کننده است. اسفنج آغشته به آب ولرم روی پیشانی، زیر بغل و اندامها گذاشته شود.

روش¬های پیشگیری : بهترین راه برای جلوگیری از تب دنگی اجتناب از گزیده شدن توسط پشه و انجام اقداماتی برای از بین بردن این پشه‌هاست :
1- منابع سرباز آب را خالی كنید تا پشه‌ها تخم‌گذاری نكنند .
2- خانه باید تهویه مطبوع داشته باشد.
3- لباس مناسب بپوشید. ( آستین بلند، شلوار، جوراب و كفش )
4- از مواد دافع پشه ( روی لباس ، توری تخت و … ) حشره كش‌ها و پشه بند استفاده كنید.